Drzewostany w rezerwacie cechuje duże zróżnicowanie wiekowe, gatunkowe i warstwowe. W części rezerwatu (oddz. 108r,109a,110a) występują drzewostany mieszane dębowe z dużym udziałem sosny oraz sosnowe z udziałem dębu w wieku ponad 120 lat. W drugim piętrze w tych fragmentach występuje dąb, grab, buk, lipa, jawor. W innych oddziałach (114c,116b,117a) występują lite drzewostany dębowe ponad 100 letnie, są to najcenniejsze fragmenty zbiorowisk roślinnych dąbrowy świetlistej. W pozostałej części rezerwatu występują drzewostany dębowe z udziałem sosny i brzozy.

W runie leśnym , bardzo bogatym , występują gatunki całkowicie chronione takie jak: goździk pyszny, lilia złotogłów, naparstnica zwyczajna, orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko. Do gat. częściowo chronionych należą: konwalia majowa, kruszyna pospolita, kalina koralowa.

Świat fauny leśnej nie odbiega od popularnych zwierząt leśnych występujących w tym rejonie. Ciekawe jest może to, że wśród gadów można spotkać żmiję zygzakowatą, a do 1998 r. gnieździł się tutaj rzadki gatunek sowy - puchacz.

Rezerwat "Dąbrowa Grotnicka" jest największym tego typu w rejonie Łodzi. Typowa postać dąbrowy świetlistej występuje większymi płatami w oddz. 114c,115c,117a,b. Na pozostałej powierzchni dąbrowa świetlista występuje mniejszymi płatami, częściowo w firmie zniekształconej. W celu powiększenia typowej dąbrowy świetlistej powinno się dążyć do wyhodowania jak największej ilości drzewostanów dębowych z pojedynczą domieszką gatunków nie powodujących dużego ocienienia dna lasu jak brzoza, sosna. Dla leśników najważniejsze będzie wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych, ochraniających i promujących dęba.

Najpoważniejszymi zagrożeniami dla rezerwatu są:

• zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego pyłami i gazami przemysłowymi
• przebieg w niedalekim sąsiedztwie, zaprojektowanej do budowy autostrady A2
• w wielu miejscach , szczególnie w części północnej w oddz. 108,109,110 postępujący proces grądowacenia
• potencjalne zagrożenie, które może wystąpić jeśli zaniecha się wykonywania zaplanowanych zabiegów ochronnych
• nadmierny wzrost ilości gęstych podszytów i podrostów składających się z gatunków powodujących silne ocienienie dna lasu , takich jak: kruszyna, leszczyna, czeremcha