Asset Publisher Asset Publisher

Grądy nad Moszczenicą

 

Rezerwat Grądy nad Moszczenicą został utworzony 13.06.1994 r. na terenie l-ctwa Szczawin N-ctwa Grotniki w gminie Zgierz województwa łódzkiego. Obejmuje obszar lasu o powierzchni 42,14 ha.

Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zespołów grądowych z gatunkami roślin chronionych, rzadkich i zagrożonych wyginięciem.

Rezerwat ma kształt nieregularny. Od strony południowej, wchodniej i zachodniej graniczy z drzewostanami o charakterze grądów, zniekształconych przez nadmierne występowanie sosny. Od północnej strony za rzeką Moszczenicą (prawym dopływem Bzury) działki leśne są zabudowane i zagrażają czystości rzeki i lasu. Na terenie rezerwatu przeważają grądy, a nad samą rzeką, wąskim pasem- łęgi jesionowo-olszowe. Grądy występują w całej gamie, od wysokiego- ubogiego, przez grąd typowy na przeważającej powierzchni , po grąd niski w parowach zbiegających w kierunku rzeki. Grąd to wielogatunkowy las liściasty w tym rezerwacie liczący 25 gat drzew i krzewów m in. olsza, brzoza, buk, grab, jawor, jesion, sosna, jodła, świerk. Podszyty są bardzo gęste, w skład których wchodzą: kruszyna, grab, leszczyna, jarzębina, dąb, czeremcha, jawor, świerk i inne. Zwarcie podszytu maleje wraz ze wzrostem wilgotności, najmniej zwarte podszyty występują w grądzie niskim. W runie występują następujące gat: gwiazdnica wielokwiatowa, gajowiec żółty, przylaszczka, marzanka, żankiel, perłówka zwisła, prosownica rozpierzchła, zawilec gajowy, fiołek leśny, groszek wiosenny, kokorycz pełna.

 

Wzdłuż rzeki Moszczenicy, niemal na całej jej długości w granicach rezerwatu ciągną się smugi łęgu olszowego. Łęgi zdominowane są przez olszę czarną i brzozę miejscami występują: jesion, jawor, wiąz i inne. W łegach w bogatym runie rosną: podagrycznik, śledziennica, niecierpek pospolity, śmiałek darniowy, sit rozpierzchły, fiołek błotny, gwiazdnica gajowa, przytulia czepna, jasnota plamista.`

Krajobrazowo rzeźba terenu rezerwatu jest niezwykle urozmaicona dzięki wijącej się rzece w miejscami głębokiej dolinie. Koryto Moszczenicy wcina się w wysoczyznę na głębokość do 10 m, tworząc miejscami strome stoki poprzecinane parowami i wąwozami. Najwyższe wzniesienie rezerwatu znajduje się w oddz 78 i wynosi 153 m, a najniższe na zachodzie przy wypływie Moszczenicy z rezerwatu. Cały rezerwat położony jest na wysoczyźnie lekko pochylonej w kierunku północnym do doliny rzeki.

Klimat należy do przejściowego, pomiędzy atlantyckim a typowo kontynentalnym. Średnioroczne opady wynoszą 540 mm, okres wegetacyjny trwa 213 dni , liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 70.

Gleby występujące na terenie rezerwatu wytworzone są z piasków słabo gliniastych i gliniastych lekkich, na glinach średnich. Pod względem leśnym są to gleby żyzne.
Fot. D. Sibiński

Walory przyrodniczo krajobrazowe i dydaktyczne rezerwatu są niewątpliwe. Występuje tutaj cała gama zespołów grądowych z jodłą w składzie będącą na granicy zasięgu, ze smugami łęgów olszowo-jesionowych, położonych nad silnie meandrującą rzeką, dość głęboko wrzynającą się w podłoże, do której schodzą rozrzeźbiając zbocza- parowy, okresowo zapełniające się wodami ze spływów wiosennych, lub po ulewnych deszczach. Całość tworzy malowniczy obraz.

W rezerwacie występują rośliny chronione: widłak spłaszczony, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, gnieźnik leśny. Występują również gat. rzadkie i ważne dla nauki: bniec czerwony, czerniec gronkowy, zawilec żółty, kokorycz pełna, łuskiewnik żółty, złoć żółta, kokoryczka okółkowa.

Na terenie rezerwatu nie przeprowadzono badań dot. fauny i przyjmuje się, że występują tu zwierzęta ogólnie znane w obszarze Wzniesień Łódzkich.

Zagrożenia.

  • zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego
  • potencjalne zagrożenie przez nieracjonalną gospodarkę wodno-ściekową mogącą naruszyć naturalną równowagę hydrologiczną w dorzeczu rzeki, szczególnie dotyczy to sąsiadujących działek
  • potencjalne zagrożenie od spływu nawozów i środków ochrony roślin do rzeki a także użyźnienie siedlisk dolinowych
  • zanieczyszczenia gleby i krajobrazu przez wyrzucanie do lasu i w dolinę rzeki śmieci i innych odpadów, np.: plastikowych opakowań nie ulegających rozkładowi
  • niszczenie roślin, zbieranie grzybów, kłusownictwo.

Większość drzewostanów w rezerwacie to zbiorowiska zniekształcone ale ewoluujące do naturalnych. Trwa w nich proces regeneracji.

Zasadniczymi celami ochrony są:

  • zachowanie różnorodności zbiorowisk leśnych wraz z bogatą florą w naturalnym krajobrazie śródleśnej rzeki
  • ochrona intensywnie rozwijającego się odnowienia jodłowego
  • zachowanie stanowiska widłaka spłaszczonego.

Fot. D. Sibiński